Nghiên cứu do cộng đồng dẫn dắt là cần thiết để đáp ứng yêu cầu Phát triển:
Tài liệu hỗ trợ phát triển cộng đồng toàn cầu bằng Nghiên cứu do cộng đồng dẫn dắt.
Tổ chức Trách nhiệm Giải trình Quốc tế — IAP trân trọng giới thiệu bộ tài liệu hướng dẫn thực hiện Nghiên cứu cộng đồng dẫn dắt gồm 3 tập, nằm trong loạt ấn phẩm các kết quả Nghiên cứu do cộng đồng thực hiện trên toàn thế giới.
Bộ tài liệu này cung cấp thông tin:
- Hướng dẫn người đọc từng bước cụ thể cách thức thực hiện nghiên cứu cộng đồng, từ đó xác định các thư tự ưu tiên trong phát triển cộng đồng và làm thế nào để phản hồi các tác động không mong muốn của dự án phát triển.
- Tài liệu cũng cung cấp các gợi ý hữu ích, các công cụ, và các hoạt động khi tiến hành nghiên cứu, và
- Người đọc sẽ tìm thấy những câu chuyện đầy cảm hứng từ các nhà tổ chức cộng đồng có kinh nghiệm trên khắp thế giới, những người đã sử dụng nghiên cứu do Công đồng Dẫn dắt để định nghĩa lại thế nào là phát triển thực chất.
Các thành viên cộng đồng, cán bộ phát triển cộng đồng và đại diện các tổ chức xã hội có thể sử dụng bộ tài liệu này để hỗ trợ cộng đồng thu thập thông tin về tác động môi trường-xã hội, và sử dụng kết quả để vận động cho sự thay đổi tích cực ở địa phương.
“Trong thực tế, khi các thành viên cộng đồng thực hiện nghiên cứu, họ có thể phát hiện những điều mà người ngoài địa phương thường không nhìn thấy. Cộng đồng sở hữu kiến thức về môi trường xung quanh nơi họ sinh sống mà những nhà hoạch định chính sách và các bên lập kế hoạch dự án có thể không biết đến. Việc tự thực hiện nghiên cứu sẽ giúp cộng đồng hiểu rõ hơn các vấn đề mà họ đang đối mặt, mang lại sự tự tin, làm giàu ý tưởng về tri thức bản địa; tăng cường tình đoàn kết, tính minh bạch giữa các thành viên, và học hỏi các kỹ năng cần thiết cho tổ chức cộng đồng.”
Bộ tài liệu Hướng dẫn Cộng đồng Thực hiện này gồm ba cuốn:
- Hướng dẫn Cộng đồng thực hiện Nghiên cứu do Cộng đồng Dẫn dắt cung cấp hướng dẫn rõ ràng và cụ thể từng bước thực hiện nghiên cứu này. Đồng thời cũng gợi ý các hoạt động, công cụ cùng phương pháp để cộng đồng tự tiến hành xây dựng năng lực và phát triển cộng đồng của họ. Tài liệu này cũng bao gồm các thông tin về an toàn và bảo lưu thông tin nghiên cứu, và các câu chuyện của cán bộ phát triển cộng đồng, những người đã sử dụng Nghiên cứu do Cộng đồng Dẫn dắt để hỗ trợ cộng đồng của họ.
2. Chúng tôi cũng là chuyên gia! Danh sách những việc cần làm trong Nghiên cứu Phát triển do Cộng đồng dẫn dắt trình bày tổng quan ngắn gọn về các bước trong Nghiên cứu từ bước Chuẩn bị cho đến tiến thành Thực hiện Nghiên cứu và cuối cùng là Vận động chính sách. Phần Danh sách này có thể được sử dụng riêng, hay có thể dùng bổ trợ cho Hướng dẫn Cộng đồng thực hiện Nghiên cứu do Cộng đồng Dẫn dắt được nhắc ở phía trên. Sách này cũng bao gồm liên kết đường dẫn đến các nguồn tham khảo và các công cụ được dùng minh họa cho từng bước thực hiện Nghiên cứu.
3. Bảng Khảo sát Mẫu Nghiên cứu do Cộng đồng dẫn dắt bao gồm các hướng dẫn và bảng khảo sát mẫu đã được biên soạn và sử dụng bởi các tổ chức xã hội tại 14 nước trên Thế giới. Những câu hỏi này được thiết kế để giúp cộng đồng tự trải nghiệm trực tiếp quá trình phát triển và tích lũy kiến thức về tác động của các dự án phát triển, từ đó xác định quan điểm và ưu tiên của cộng đồng đối với phát triển là gì. Bảng khảo sát Mẫu này có thể được điều chỉnh và dịch sang ngôn ngữ địa phương để phù hợp với hoàn cảnh thực tế. Bảng khảo sát mẫu có thể tải về tại đây.
“Nghiên cứu do cộng đồng dẫn dắt mà chúng tôi thực hiện ở Marange đã mang lại hỗ trợ tốt nhất, hiệu quả cho các nỗ lực của cộng đồng trong việc phát triển cộng đồng và lồng ghép các vấn đề của cộng đồng vào các chương trình phát triển chung. Bởi vì cộng đồng cần chủ động hơn trong các kế hoạch phát triển và với nghiên cứu này, chúng tôi có thể đảm bảo các ý kiến của mình mang tính thuyết phục” — Melania Chiponda, WoMin.
Chúng tôi đã tận mắt chứng kiến sư thay đổi mạnh mẽ của cộng đồng khi họ tiến thành Nghiên cứu do Cộng đồng Dẫn dắt. Không chỉ mỗi cộng đồng mà còn có các hội nhóm khác khắp nơi trên thế giới đều sử dụng hình thức Nghiên cứu để củng cố các kế hoạch và chương trình hành động của họ, để lên tiếng đối với các dự án “phát triển” có tác động xấu. Nghiên cứu Cộng đồng thuộc chương trình dự án “Hệ thống Cảnh báo Sớm- Early Warning System”. IAP và các đối tác dùng Hệ thống Cảnh báo Sớm để trao đổi thông tin, chia sẻ tài liệu và hỗ trợ kỹ thuật cho cộng đồng, những người có thể bị ảnh hưởng từ các dự án phát triển được đề xuất. Nhiều cộng đồng chọn tiến hành Nghiên cứu do Cộng đồng Dẫn dắt là bước đầu tiên để lên kế hoạch tham gia vào dự án đề xuất.
Tìm hiểu thêm về kinh nghiệm của các cộng đồng đã thực hiện Nghiên cứu trên khắp thế giới, nhằm lên tiếng về các dấu hiệu tiêu cực của sự Phát triển:
Tại đất nước Malawi, kết quả của Nghiên cứu do Cộng đồng Dẫn dắt đã ảnh hưởng mạnh đến Dự án Thủy lợi Lilongwe. Các nhà đầu tư phải rút khỏi dự án và cộng đồng đã dùng kết quả để thúc đẩy đối thoại với Chính phủ Malawi nhằm giải quyết các vấn đề tham vấn cộng đồng và tái định cư.
Tại đất nước Kenya, cộng đồng bản địa Maasai và những nhóm cộng đồng bị ảnh hưởng bởi Dự án Nhà máy Địa nhiệt Akiira 1 sử dụng Nghiên cứu do Cộng đồng Dẫn dắt để thu thập ý kiến và kinh nghiệm của người dân về dự án. Những khuyến nghị của họ được dùng để vận động Ngân hàng Đầu tư Châu Âu, Chính phủ Kenya và công ty đầu tư dự án để đảm bảo dự án sẽ tôn trọng quyền lợi và đáp ứng ưu tiên phát triển của cộng đồng.
Tại Nepal, cộng đồng dân tộc thiểu số bị ảnh hưởng bởi Dự án Thủy điện Tanahu, một dự án được tài trợ bởi Ngân hàng Phát triển Châu Á, đã tiến hành Nghiên cứu do Cộng đồng Dẫn dắt để tìm hiểu các vấn đề liên quan đến tham vấn cộng đồng, tiếp cận thông tin, và các tác động có thể xảy ra đối với sinh kế và tập quán truyền thống. Các kết quả nghiên cứu được dùng để vận động và kêu gọi cam kết thực thi của các bên đầu tư và cấp vốn cho dự án.
Tại Sri Lanka, các cộng đồng ngư dân cũng sử dụng công cụ của IAP để xác định các thông tin cần thiết, yêu cầu các buổi tham vấn thực chất và đượcc tham gia trực tiếp vào Dự án xây dựng cơ sở hạ tầng do Ngân hàng Phát triển Châu Á đầu tư. Họ đạt được sự thống nhất trong cộng đồng về các nhu cầu và ưu tiên phát triển đối với dự án.
Còn tại Ấn Độ, cộng đồng bị ảnh hưởng bởi Chương trình Phát triển Đô thị Bền vững tại bang Tamil Nadu cũng thực hiện Nghiên cứu và theo dõi các tác động từ dự án. Điều này cũng mang lại khoản đền bù cao hơn và chương trình tái định cư hiệu quả hơn cho các nhóm người dễ bị tổn thương trong cộng đồng.
Tại Pakistan, cộng đồng bị ảnh hưởng bởi Dự án Quản lý & Phát triển Tài nguyên Nước tích hợp Balochistan do Ngân hàng Thế giới tài trợ đã tham gia vào chương trình Nghiên cứu do Cộng đồng dẫn dắt và đã thành công trong việc thay đổi thiết kế dự án và chương trình tái định cư ban đầu.
Tại quốc gia Panama, cư dân tại Colon đã sử dụng Nghiên cứu để thu thập ý kiến của cộng đồng và căn cứ vào đó để tham gia đối thoại với nhà đầu tư của Dự án Hóa lỏng khí Tự nhiên là Tổ chức Tài chính Quốc tế IFC (International Finance Corporation). Kết quả Nghiên cứu đã giúp cộng đồng đưa ra quyết định mang tính chiến lược nhất đối với dự án và đã chứng minh được rằng dự án chưa thực hiện tham vấn cộng đồng, thiếu minh bạch thông tin, cùng các lo ngại về an toàn và an ninh của cộng đồng.
Ở Chile, cộng đồng ngư dân lâu đời ở đây đã sử dụng các tài liệu của IAP trong Nghiên cứu do Cộng đồng dẫn dắt để xác định các thứ hạng ưu tiên trong phát triển, từ đó tham gia đưa ý kiến về Dự án Nhà máy khử muối được đề xuất bởi Nhóm Ngân hàng Phát triển Trung Mỹ (Inter-American Development Bank Group). Kết quả của buổi khảo sát phỏng vấn lấy ý kiến cộng đồng sẽ là một kế hoạch phát triển khác do cộng đồng đề xuất, dựa vào các ưu tiên phát triển của họ.
IAP tin rằng bằng cách hỗ trợ các cộng đồng thu thập dữ liệu dựa trên chuyên môn, kiến thức bản địa và kinh nghiệm địa phương của cộng đồng, chúng ta có thể cùng nhau thách thức tình trạng mất cân bằng quyết lực và đảm bảo một sự phát triển toàn diện hơn, bền vững hơn và phản ánh đúng các thứ tự ưu tiên phát triển của người dân.
Cần một ngôi làng để tạo ra và khuyến khích sự phát triển do cộng đồng dẫn dắt, do đó IAP rất biết ơn các đối tác tổ chức xã hội và cộng đồng mà chúng tôi đã có vinh dự cùng làm việc, nhận được lời khuyên và phản hồi; cũng như cám ơn các đối tác đã chia sẻ các phương pháp và công cụ nghiên cứu với chúng tôi. Chúng tôi hy vọng hướng dẫn này sẽ góp phần vào những gì đang diễn ra và tạo ra một thế giới nơi mọi người cùng nhau thiết kế và sống với phát triển do mình tạo ra.
IAP vẫn đang tiến hành biên dịch các tài liệu này. Nếu bạn muốn chung tay giúp chúng tôi, xin vui lòng liên hệ tại địa chỉ email iap@accountabilityproject.org.
Để biết thêm thông tin về Nghiên cứu do Cộng đồng Dẫn dắt, hãy xem báo cáo của chúng tôi tại Buổi thảo luận khu vực châu Á-Thái Bình Dương về Nghiên cứu do Cộng đồng Lãnh đạo, được tổ chức bởi IAP tại Chiangmai, Thái Lan.
